Λεισμανιωση, Λεισμανιαση (καλαζαρ) ασθενεια (κυριως) του σκυλου (απο σκνιπα)
Η Λεισμανιωση (καλαζαρ) είναι ασθένεια κυρίως του σκύλου που οφείλεται στο αιμοπρωτόζωο Leishmania infantum
και μεταδίδεται από την σκνίπα, του είδους των φλεβοτόμων (μικρά, τριχωτά, αθόρυβα, καφεκίτρινα έντομα).
Η θηλυκή σκνιπα τρέφεται με αίμα που αναρροφά με το τσίμπημά της και με τον τρόπο αυτό,
μεταφέρει τα αιμοπαράσιτα από μολυσμένο σκύλο σε υγιή.
Η σκνιπα ζει και αναπαράγεται σε μέρη με αποσυντιθέμενα υλικά, δραστηριοποιείται
από το ηλιοβασίλεμα και μέχρι την αυγή, δεν είναι καλος “πιλότος” σε δυνατό αέρα και σε μεγάλα ύψη.
Η λεϊσμανίωση (καλαζαρ) είναι νόσημα του αίματος και γι΄αυτό είναι πολυσυστηματικό
(προσβολή όλου του οργανισμού με εντόπιση σε διάφορα όργανα) και ιδιαίτερα σοβαρό,
που συχνά αποβαίνει μοιραίο.
Υπάρχουν 2,5 εκατομμύρια σκύλοι στην Ευρώπη, μολυσμένοι από το παράσιτο αυτό την σκνιπα.
- Ο χρόνος επώασης (εμφάνισης) είναι μεγάλος: από 3 μήνες έως 1,5 χρόνο.
- Tα πιο συχνά συμπτώματα είναι η αδικαιολόγητη απώλεια σωματικού βάρους,
η κακή όψη του τριχώματος με σμηγματόρροια (πιτυρίδα) ή και ακόμη σοβαρότερα όσο προχωρεί η νόσος,
όπως η απώλεια του τριχώματος, η ανορεξία και η κατάπτωση, τα δερματικά έλκη, ο πυρετός,
η αιμορραγία από τη μύτη, η λεμφαδενοπάθεια, το αφύσικα μεγάλο μήκος των νυχιών, οι αλλοιώσεις στα μάτια,
η χωλότητα κάποιου ποδιού, η νεφρική ανεπάρκεια, λόγω καταστροφής των νεφρών.
Πολλές φορές, η λεϊσμανίωση (καλαζαρ) συνυπάρχει -λόγω της γενικότερης ανοσοκαταστολής (πτώση της άμυνας)
που προκαλεί- και με άλλα σημαντικά νοσήματα, όπως η ερλιχίωση (που μεταδίδεται από τα τσιμπούρια) και η ψώρα.
- Λόγω του μεγάλου χρόνου επώασης, εάν η νόσος εντοπιστεί στα αρχικά και ασυμπτωματικά στάδια,
η θεραπεία είναι ευκολότερη και γι’ αυτό η πρόγνωση είναι ευνοϊκότερη.
- H διάγνωση γίνεται με ειδικό, ευαίσθητο τεστ, μετά από λήψη αίματος από το ζώο
και τα αποτελέσματα είναι εμφανή σε 10-15 λεπτά.
Η διαπίστωση ενός οροθετικού (μολυσμένου) σκύλου (θετικό τεστ) πρέπει να συνοδεύεται από πλήρη αιματολογικό
και βιοχημικό έλεγχο (ήπατος, νεφρών κ.λ.π), ώστε να καθοριστεί
η έκταση και η σοβαρότητα της προσβολής του οργανισμού από το αιμοπαράσιτο.
- · Η θεραπεία, σύμφωνα με το νεότερο και ευρύτερα χρησιμοποιούμενο πρωτόκολλο,
γίνεται με λεϊσμανιοκτόνο κτηνιατρικό φάρμακο.
Χορηγείται από το στόμα σε μορφή σιροπιού, με μηνιαία διάρκεια χορήγησης,
άριστα αποτελέσματα και χωρίς ιδιαίτερη νεφρική επιβάρυνση.
Συνδυάζεται με τη λεϊσμανιοστατική αλλοπουρινόλλη (Zylapour) για τουλάχιστον 6 μήνες.
Το παλαιότερο πρωτόκολλο ταμπλετών ανθρώπινης λεϊσμανιοστατικής αλλοπουρινόλλης (Zylapour)
για τουλάχιστον 6 μήνες ή/και ενέσιμων σκευασμάτων (ενώσεων του αντιμονίου) σε μηνιαίους κύκλους
έχει πλέον εγκαταληφθεί, λόγω κόστους, παρενεργειών και πολλαπλών πρακτικών δυσκολιών στην εφαρμογή του. - Άλλωστε, η αλλοπουρινόλη μόνη της «συντηρεί» τους φορείς της ασθένειας
και επιτρέπει τη μόλυνση και νέων σκύλων.·
Συμπληρωματικά, βελτιώνεται η διατροφή του ασθενούς ζώου (ποιότητα και ελκυστικότητα τροφής, διατροφικά συμπληρώματα).
Επίσης, τοποθετείται εντομοκτόνο περιλαίμιο, ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση της λεϊσμανίωσης
σε άλλα ζώα και η επαναμόλυνση του ίδιου του ασθενούς. -
Σε κάθε περίπτωση συνυπάρχοντος νοσήματος ή άλλων επιπλοκών, γίνεται η ανάλογη αγωγή.
Η επιτυχία της αγωγής εξαρτάται απόλυτα από την έγκαιρη διάγνωση της νόσου
και -κατά ένα μεγάλο ποσοστό- από την ανοσολογική ανταπόκριση του ζώου
(επιτυχής άμυνα που καθορίζεται από γενετικούς παράγοντες και τη σωστή φροντίδα του),
καθώς και τη συνύπαρξη άλλων νοσημάτων. Ιδιαίτερα, η εκδήλωση μέτριας έως σοβαρής νεφρικής ανεπάρκειας
κάνει την πρόγνωση από επιφυλακτική έως δυσμενή, αν και με την εφαρμογή του νέου πρωτοκόλλου,
η αντιμετώπιση είναι πολύ πιο ελπιδοφόρα και σαφώς πιο εφικτή.Επίσης, συνιστάται ο τακτικός αιματολογικός και βιοχημικός επανέλεγχος του άρρωστου ζώου
σε τακτά χρονικά διαστήματα για τροποποίηση της αγωγής, αν αυτό κριθεί αναγκαίο.· H πρόληψη: Έγκαιρος ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ κατά της λεϊσμανίωσης (καλαζαρ) και επανάληψη
του διαγνωστικού τεστ κάθε 6-12 μήνες σε ανεμβολίαστους σκύλους με σκοπό την πρώιμη διάγνωσή της. - Σύμφωνα με την οδηγία της παγκόσμιας ένωσης των ειδικών στη λεισμανιωση κτηνιατρων LEISHVET
(www.leishvet.org) η βέλτιστη πρόληψη επιτυγχάνεται με την ταυτόχρονη χρήση εμβολίου, αμπούλας και περιλαιμίου.
Τον Ιανουάριο του 2012 στη χώρα μας και το 2011 σε χώρες όπως Ισπανία, Πορτογαλλία, Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, κλπ),
κυκλοφόρησε μετά από 20 χρόνια έρευνας σε συνολικά 29 χώρες, ΕΜΒΟΛΙΟ κατά της λεϊσμανίωσης (καλαζαρ). - Η εσωτερική προστασία και μακροχρόνια άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος του σκύλου
εξασφαλίζεται με 3 ενέσεις σε μεσοδιαστήματα τριών εβδομάδων και στη συνέχεια με ένα μόνο ετήσιο επανεμβολιασμό.
Μέσα σε ένα χρόνο, εμβολιάστηκαν περισσότεροι από 300.000 σκύλοι (πάνω από 2 εκατομμύρια δόσεις)
σε μια προσπάθεια ασφαλούς ανοσοποίησης και προστασίας των σκύλων από τη νόσο (φαινόμενο ομπρέλλας). Σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησε και ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΜΒΟΛΙΟ, με μία δόση εγκατάστασης,
χωρίς ανοσοενισχυτικό και συνεπώς με μικρότερη αποτελεσματικότητα.Στη συνέχεια, η μοναδική δόση επαναλαμβάνεται ετησίως μετά από επανάληψη και του αρχικού τεστ.
Ο εμβολιασμός ενάντια στη λεισμανιαση εξασφαλίζει επίσης,
τη μειωμένη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και της ελαφρύτερης προσβολής των νεφρών
σε περίπτωση νόσου.Η εξωτερική προστασία του ζώου από την σκνιπα γίνεται με τη χρήση ειδικών, μακράς διάρκειας αδιάβροχων
κολλάρων με εντομοκτόνες ουσίες, φύλαξη του σκύλου,
αν αυτό είναι εφικτό, μέσα στο σπίτι μετά το ηλιοβασίλεμα για τους μήνες Απρίλιο έως Οκτώβριο
και απομάκρυνση όλων των οργανικών πηγών τροφής της σκνιπας (π.χ. κόπρανα, σκουπίδια
και άλλα αποσυντιθέμενα υλικά) από το χώρο διαβίωσης του ζώου.
Επίσης, κυκλοφορούν και πιπέτες (spot-on αμπούλες) που προφυλάσουν
μεταξύ άλλων και από τα τσιμπήματα των σκνιπών.
Η χρήση σκευασμάτων με σιτρονέλλα είναι πολύ σύντομη, άρα και αναποτελεσματική.
Έτσι, έχει αμφισβητηθεί η χρήση της και πρόσφατες εργασίες δείχνουν μια πιθανότητα επιπλέον να έλκει την σκνιπα.· Και λίγα λόγια για τη Δημόσια Υγεία:
Ναι, ο άνθρωπος μπορεί να νοσήσει από τη λεϊσμανίωση (καλαζαρ), εάν τσιμπηθεί από μολυσμένη σκνίπα.
Οι πιθανότητες αυξάνουν ιδιαίτερα αν έχει και κάποιο άλλο ανοσοκατασταλτικό νόσημα
(π.χ. AIDS) ή ηλικιακά έχει ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα (νεογνά, βρέφη).
Η λεϊσμανίωση (καλαζαρ) δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο από την επαφή με το σάλιο,
το δέρμα, τα κόπρανα ή τα ούρα, το αίμα του μολυσμένου σκύλου.
Χρειάζεται τη μεσολάβηση της μολυσμένης σκνίπας. - Στην πραγματικότητα στον άνθρωπο, η νόσος είναι σπάνια στην Ευρώπη και θεραπεύσιμη,
γιατί το συγκεκριμένο είδος της Λεϊσμάνια (L. infantum) είναι παράσιτο του σκύλου και όχι του ανθρώπου.
Απόδειξη αποτελεί το χαμηλό ποσοστό ανθρώπινων κρουσμάτων στη χώρα μας,
σε σχέση με το ποσοστό οροθετικών σκύλων (70-80% -πηγή: έρευνα της Παθολογικής Κλινικής, Κτηνιατρικής Σχολής Α.Π.Θ).
Το αντίθετο συμβαίνει στη Βραζιλία, όπου εκεί ενδημεί η Leishmania brasiliensis,
παράσιτο του ανθρώπου και οι σκύλοι προσβάλλονται περιστασιακά.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι, κατά τη διάρκεια της θεραπείας με τα κτηνιατρικά λεϊσμανιοκτόνα
(ή τα ενέσιμα παλαιότερα), το μολυσμένο ζώο δεν μπορεί να μολύνει την σκνιπα
και κατά συνέπεια άλλους σκύλους και ανθρώπους.